MERKEZ BANKASI: ENFLASYON ARTIŞINDA TEMEL MALLAR BELİRLEYİCİ OLDU

0

BEĞENDİM

0

Merkez Bankası aralık ayı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu açıkladı. Merkez Bankası, yıllık 14,60 gelen yıllık enflasyon verisine ilişkin artışın ana belirleyicisinin temel mallar olduğunu belirtti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), gıda yıllık enflasyonunda baz etkisi kaynaklı düşüşe karşın döviz kurunun gecikmeli etkileri ile uluslararası tarımsal emtia fiyatlarının seyrinin etkili olmaya devam ettiğini kaydetti. TCMB’nin yayımladığı aralık ayı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nunda, “Tüketici fiyatları Aralık ayında yüzde 1,25 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,57 puan yükselerek 2020 yılını yüzde 14,60 oranında tamamlamıştır. Yıllık enflasyondaki artışın ana belirleyicisi temel mallar olurken, dayanıklı mal ve giyim gruplarındaki ayrışma sürmüştür. Dayanıklı mallarda birikimli döviz kuru etkileri, talep koşulları ve uluslararası metal fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak fiyat artışları alt kalemler genelinde güçlü seyretmiştir” ifadesi kullanıldı.

Raporda şunlar kaydedildi:

“Tüketici fiyatları aralık ayında yüzde 1,25 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,57 puan yükselerek 2020 yılını yüzde 14,60 oranında tamamlamıştır. Yıllık enflasyondaki artışın ana belirleyicisi temel mallar olurken, dayanıklı mal ve giyim gruplarındaki ayrışma sürmüştür. Dayanıklı mallarda birikimli döviz kuru etkileri, talep koşulları ve uluslararası metal fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak fiyat artışları alt kalemler genelinde güçlü seyretmiştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimleri yükselmiştir. Bu dönemde petrol fiyatlarındaki artışla birlikte enerji enflasyonu yükselirken, hizmet enflasyonundaki artış görece sınırlı kalmıştır. Gıda grubunda yıllık enflasyon baz etkisiyle sınırlı ölçüde gerilese de, temel girdi niteliğindeki tarımsal emtia fiyatlarındaki gelişmelerin de etkisiyle fiyatlar artış eğilimini sürdürmüştür.”

DAYANIKLI MAL YILLIK ENFLASYONU YÜZDE 30,40’A ULAŞTI

Raporda, hizmet fiyatlarının aralık ayında yüzde 0,59 oranında arttığı, grup yıllık enflasyonunun da 0,24 puan artarak yüzde 11,66 olduğu ifade edildi. Yıllık enflasyonun lokanta-otel ve ulaştırma hizmetlerinde yataya yakın seyrettiğinin aktarıldığı çalışmada, diğer alt gruplarda yükseliş kaydedildiği belirtildi. Raporda en dikkat çeken artış verisi ise yüzde 30,40’a ulaşan dayanıklı mallarda oldu. Merkez Bankası hizmet ve enerji grubunda enflasyona ilişkin şu verileri paylaştı:

“Mevsimsellikten arındırılmış veriler, konaklama grubunda daha belirgin olmak üzere lokanta-otel grubu aylık artışında bir miktar yavaşlamaya işaret etmiştir. Haberleşme hizmetleri fiyatlarında ise internet ücreti kaynaklı artış kaydedilmiştir. Diğer hizmetler grubunda sağlık hizmetleri, sigorta ve avukatlık ücretlerindeki artışlar öne çıkmıştır. Temel mal enflasyonu Aralık ayında 1,92 puan artışla yüzde 17,24 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal ve diğer temel mallarda yükselirken, giyim ve ayakkabı grubunda gerilemiştir. Dayanıklı tüketim malları grubunda fiyat artışları alt kalemler geneline yayılmış (beyaz eşya, otomobil ve mobilya sırasıyla aylık yüzde 5,97, 3,95 ve 3,29), Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli yansımaları, hızlı kredi genişlemesine bağlı talep yönlü unsurlar ve uluslararası metal fiyatlarındaki artışlar bu görünümde belirleyici olmuştur. Böylelikle dayanıklı mal yıllık enflasyonu yüzde 30,40’a ulaşmıştır. Bu dönemde, diğer temel mal enflasyonunda döviz kurunun gecikmeli etkilerine bağlı kademeli yükseliş devam etmiştir. Diğer taraftan, giyim ve ayakkabı grubunda zayıf seyreden sektörel talep koşullarının etkisiyle fiyatlar bir önceki yıl seviyesinin altına (yıllık enflasyon yüzde -0,57) gerilemiştir. Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 1,47 oranında artmıştır. Bu dönemde akaryakıt fiyatları uluslararası petrol fiyatlarını takiben yüzde 3,50 oranında yükselmiş, katı yakıtlar ve doğalgaz fiyatları ise sırasıyla yüzde 0,75 ve 0,68 oranında artmıştır. Bu gelişmelerle, enerji yıllık enflasyonu 1,36 puan artarak yüzde 5,64 olarak gerçekleşmiştir. Ocak ayında, grup enflasyonu üzerinde elektrik, doğalgaz ve İstanbul şebeke suyu fiyat ayarlamalarının etkisi görülecektir.”

GIDA FİYATLARI ETKİLİ OLDU

Merkez Bankası gıda fiyatlarındaki artışa ilişkin ise şu bilgileri paylaştı:

“Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda Aralık ayında yüzde 2,53 oranında artış gözlenmesine rağmen grup yıllık enflasyonu baz etkisi kaynaklı olarak 0,47 puan azalmış ve yüzde 20,61 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 0,68 puan azalışla yüzde 26,34’e, işlenmiş gıda grubunda ise 0,40 puan azalışla yüzde 15,52’ye gerilemiştir. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyvede daha belirgin olmak üzere taze meyve sebze fiyatlarında artışa işaret etmiştir. Diğer işlenmemiş gıdada, yumurta (yüzde 12,86), pirinç (yüzde 5,75), tavuk eti (yüzde 5,49) ve bakliyat (yüzde 2,62) kalemlerindeki hızlı fiyat artışlarının Aralık ayında da devam ettiği ve yıllık enflasyonun oldukça yüksek düzeylerde seyrettiği gözlenmiştir. Bu dönemde genele yayılan fiyat artışlarının gözlendiği işlenmiş gıdada aylık fiyat artışı yüzde 1,70 olmuştur. Uluslararası buğday fiyatlarının da yansımasıyla ekmek ve tahıllar grubu yüzde 1,61 oranında artarken, gerek döviz kurunun gecikmeli etkileri gerekse uluslararası fiyatlara bağlı olarak katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 5,09 oranında yükselmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda grubu yıllık enflasyonu sınırlı bir düşüşle yüzde 18,06 olmuştur. Özetle, gıda yıllık enflasyonunda baz etkisi kaynaklı düşüşe karşın döviz kurunun gecikmeli etkileri ile uluslararası tarımsal emtia fiyatlarının seyri etkili olmaya devam etmiştir.”