Dünya Devletleri Hangi Antlaşma İle Türkiye’yi Kesin Olarak Tanımışlardır?

BEĞENDİM

1.Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı İmparatorluğu toprakları işgal edilmiş, önerilen Sevr Barış Anlaşması’nın çok ağır şartlar içermesi nedeniyle Anadolu’da başlayan direniş hareketi sonrasında Kurtuluş Savaşı kazanılmış ve Sevr Barış Anlaşması hiç uygulanamamıştır.

Kurtuluş Savaşı’nda Yunanlıların yenilgiye uğratılması üzerine Mudanya Ateşkes Anlaşması imzalanmış ve Lozan’da barış görüşmelerine geçilmiştir.

Lozan Barış Görüşmeleri

İlk Lozan Barış Görüşmeler 28 Ekim 1922’de düzenlenmiştir. İtilaf Devletleri’nin TBMM Hükümeti’ne baskı kurmak için İstanbul Hükümeti’ni de barış görüşmelerine davet etmesi üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatı kaldırmıştır.

TBMM Hükümeti Lozan Barış Görüşmeleri ‘ne katılarak Misak-ı Milli’yi gerçekleştirmeyi, Doğu Anadolu’da bir Ermeni devletini kurulmasının önüne geçmeyi, verilen ticari imtiyazları sona erdirmeyi, Türkiye ile Yunanistan arasındaki Batı Trakya, savaş tazminatı, Ege adaları, nüfus değişimi sorunlarını çözmeyi amaçlamış ve Doğu Anadolu’daki Ermeni varlığı ve ticari imtiyazlar hakkında uzlaşma sağlanamaması halinde görüşmeleri sonlandırma kararı almıştır.

Görüşmelere TBMM Hükümeti adına İsmet İnönü önderliğindeki heyet katılmıştır.

20 Kasım 1922 tarihinde Lozan barış görüşmeleri başlamıştır. Görüşmelere Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransa, İtalya Krallığı, Japonya, Yunanistan, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ve Romanya ve temsilcileri katılmıştır. Türk-Yunan sınırı, boğazlar, Osmanlı Devleti’nin borçları, Musul, azınlıklar ve ticari imtiyazlar üzerinde uzun görüşmeler yapılmış, ancak ticari imtiyazların sonlandırılması, İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından boşaltılması ve Musul konularında uzlaşma sağlanamamıştır.

Temel sorunlarda tarafların tavizde bulunmaması üzerine 4 Şubat 1923’te görüşmeler kesilmiştir. Bunun üzerine tekrar savaş ihtimali ortaya çıkmıştır. Başkomutan Mustafa Kemal, savaş hazırlıklarına tekrar başlanmasını istemiştir. Sovyetler Birliği tekrar savaş çıkması durumunda Türkiye’nin yanında savaşa gireceğini ilan etmiştir. Azınlık temsilcileri de Türkiye’yi desteklemişlerdir. Yeni bir savaşı göze alamayan İtilaf Devletleri barış görüşmelerinin tekrar başlaması için TBMM Hükümeti’ni tekrar Lozan’a çağırmıştır.

Lozan Barış Görüşmeleri, 23 Nisan 1923’te tekrar başlamıştır. Görüşmeler 24 Temmuz 1923 tarihine kadar devam etmiş ve Lozan Barış Antlaşması imzalanarak görüşmeler sona ermiştir.

Lozan Barış Anlaşması’nın Sonuçları

Lozan Barış Anlaşması ile birlikte Türkiye resmi olarak tüm dünya devletleri tarafından tanınmış, bilgi edinilmiş ve varlığı kabul edilmiştir, sınırlar büyük ölçüde belirlenmiş, ticari imtiyazlar kaldırılmış ve azınlık sorunları azınlıkların genel kültür yaşaması ve Türk vatandaşı olarak kabul edilmeleriyle çözülmüştür. Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç bölgesini Türkiye’ye vermiş, Türkiye ile Yunanistan arasında nüfus mübadelesine karar verilmiş ve Osmanlı Devleti’nin borçları ayrılan ülkeler arasında paylaştırılmış ve Türkiye’nin payına düşen kısmın taksitlere ayrılarak Fransız frangı olarak ödenmesi konusunda uzlaşılmıştır.

Buna karşın; Musul üzerinde Türkiye ile İngiltere arasında uzlaşma sağlanamadığından Türk – Irak sınırı konusunda kesinlik sağlanamamış, İstanbul ve Çanakkale Boğazları’nın her iki yakası da askerden arındırılarak Milletler Cemiyeti bünyesinde bir kurul oluşturulmuş ve Boğazların yönetimi bu Kurul’a bırakılmıştır.