0

BEĞENDİM

0

Savaş Öncesi Durum

Dandanakan savaşı, Türklerin kendi arasında geçen muharebelerden biridir. Dandanakan savaşı, 1040 yılında Selçuklu Devleti ile Gazne Devleti arasında gerçekleşmiştir. Savaşın nedeni Oğuz Beylerinden olan Tuğrul ve Çağrı Beylerin yeni yurt arayışıydı. Oğuzlar, kavimler göçünden sonra batıya doğru ilerleyeme başladılar. En son Horasan bölgesine kadar geldiler ve bölgede Gazneliler ile çatışma haline girdiler. Selçuklular ile Gazneliler arasındaki bu mücadele yaklaşık 20 yıl sürdü ve bu çatışmaların sonunda bazı Gazne şehirleri Selçukluların eline geçti. Tuğrul ve Çağrı Beyin amacı Oğuzların yurt edinebilecekleri verimli topraklar bulmaktı. Bunun için Nesa muharebesini gerçekleştirdiler ve Horasan’ın büyük bir kısmına hâkim oldular. Bu durum Gaznelilerin bölgedeki itibarını sarsmaktaydı. Bu nedenle Gazne Hükümdarı Sultan Mesut, Selçukluları durdurabilmek için ağır zırhlı birlikleriyle 1038 yılında hazırlıklara başladı.

Dandanakan Savaşı Nasıl Gerçekleşti?

Tuğrul ve Çağrı Beyin ordusunda sayısı azımsanamayacak kadar Türkmen vardı. Bu Türkmenler, Gazne şehirlerini yağmalamaya başlamışlardı. Bu durum Sultan Mesut’u çok rahatsız etmeye başladı. Selçuklu tehlikesine son vermeyi amaçlayan Sultan, ordusuyla birlikte Nişabur’a doğru harekete geçti. Sultan Mesut, 16 Ocak 1040 tarihinde şehri ele geçirmeyi başardı. Fakat şehir fethedilirken tahribata uğramıştı ve şehirdeki ahali açlık sıkıntısı çekiyordu. Sultan bu sorunu gidermek için Selçuklu şehirlerinde ilerlemeye başladı. Fakat istediği gibi erzak bulamayan Sultan Mesut, Merv şehrine doğru harekete geçti. Gazneliler, Selçuklu şehirlerinde gezinirken Selçuklu askerlerinin vur-kaç stratejisiyle yıpranıyorlardı. Ayrıca su kaynakları da Selçuklular tarafından kesilmişti. 22 Mayıs 1040 tarihinde Gazne ordusundaki bazı Türkmen atlıları Selçuklu tarafında geçti. Gazneliler bu atlılarla bir çatışma yaşasa da savaş düzeni almayı başardılar. 24 Mayıs 1040 tarihinde ise Merv ve Serah arasında bulunan Dandanakan’da iki büyük ordu savaşmaya başladı. Gazne İmparatorluğu ordusunda toplamda 70.000 süvari, 30.000 piyade ve 60 savaş fili bulunmaktaydı. Selçuklu ordusunda ise 20.000 süvari ile 16.000 okçu bulunmaktaydı. Savaş esnasında birden Gazne ordusu Dandanakan Kalesine doğru yürümeye başladı. Fakat Selçuklu ordusu da onların peşindeydi. Gazneliler, onları kovalayan Selçuklulara rağmen öğleye doğru kaleye ulaşmayı başardılar. Kaleye ulaşınca Sultan Mesut’un komutanları kalede konaklamayı teklif etti. Fakat Sultan, askerlerin susuz olduğunu söyleyerek 5 fersah ilerideki vahaya gidilmesini emretti. Bu sırada Gazne ordusunda bulunan 375 saray gulamı, Selçuklu tarafına geçme kararı aldılar. Bu askerler daha önce ordudan kaçan Türkmenlerle birleşti ve Gaznelilere karşı harekete geçti. Ayrıca diğer Selçuklu askerleri de onlarla birlikte harekete geçmişti. Yorgun ve susuz olan Gazne ordusu ise bu hücuma karşı gelemedi ve ordu dağıldı.

Dandanakan Savaşının Sonuçları

Dandanakan savaşı toplamda 3 gün sürdü ve savaş Selçukluların büyük galibiyetiyle sonuçlandı. Sultan Mesut, savaştan sonra 100 süvarisiyle birlikte Gürcistan tarafına kaçtı. 21 Haziran 1040 tarihinde ise Gazne’ye geri gelme kararı aldı. Dandanakan muharebesinden sonra Horasan’ın tamamı Selçuklu egemenliğinde geçti ve Büyük Selçuklu Devleti resmen kurulmuş oldu. Bu savaş aynı zamanda Gaznelilerin yıkılış sürecine girmesine neden olmuştu. Savaştan sonra ordusunu yalnız bırakan ve Gürcistan’a kaçan Sultan Mesut ise tüm mâl varlığı ve hazinelerini alarak Lahor’a gitmeye karar verdi. Fakat yolda askerleri tarafından yakalandı ve hapsedildi. 1041 yılında ise Gri Hapishanesinde yeğeni tarafından öldürüldü. Dandanakan savaşının en önemli sonucu Selçukluların Horasan’ı ele geçirmesi ve Anadolu üzerinde harekete geçmesi olmuştur. Savaştan sonra ise Selçuklu Beyleri, Tuğrul Bey’i Horasan Emiri olarak ilan etmiştir.